Есть люди, которых мы называем символами эпохи. Монументальные, величественные, они оставляют свой значимый след в истории на много поколений. Таким человеком безусловно был народный артист СССР Иосиф Кобзон —политический деятель, официальный голос Советского Союза, лирический баритон нашей эстрады, на песнях которого выросли несколько поколений нашей страны.

По своему дорог и любим Иосиф Давыдович жителям нашего округа. Его мы с гордостью называли «наш Ойдоп Дамдинович». Свидетельством тесной связи и дружбы , взаимопонимания и уважения является его изречение «мои буряты».

Время быстротечно. Но его образ - человека с большой буквы, любящего жизнь, его дела и песни живы в наших сердцах…

В звоне каждого дня
Как я счастлив, что нет мне покоя!
Есть любовь у меня,
Жизнь, ты знаешь, что это такое! - в этих словах  песни, которую пел Иосиф Давыдович вся суть его жизни.

Иосиф Давыдович любил жизнь, и эта любовь, несгибаемая воля к жизни позволяла ему бороться с недугом, работать, петь, ни к чему не оставаться равнодушным. Легендарные ныне стройки и целина, Афганистан и Чернобыль, трагический "Норд-Ост" и родной Донбасс...Биография Кобзона - это биография страны.

И мы гордимся, что мы, жители Агинского Бурятского округа стали  частичкой жизни в его истории. Светлая память об Иосифе Давыдовиче – Ойдоп Дамдиновиче навсегда останется в наших сердцах.

Ая гангата аажам талата Ага нютагнай үеын үедэ мартагдашагүй солотой, талаан бэлигтэй хүбүүд басагадаар баян юм даа. Тэдэнэй нэгэн – буряад арадай элитэ уран бэшээшэ Даширабдан Одбоевич Батожабай болоно. Дуулим һайхан Догой нютагта тоонтотой , арад зоной омогорхол болоһон Даширабдан Батожабай 1921 оной августын 25-да түрэһэн намтартай. Уран зохеолшо, прозаик, драматург, киносценарист, СССР-эй уран зохеолшодой холбооной гэшүүн, Агууехэ Эсэгын дайнай хабаадагша, Ажалай Улан тугай орденой кавалер, Москва хотын хүндэтэ милиционер, гэхэ мэтэ нэрэ зэргыень тоолобол, Даширабдан Одбоевичай наһанай намтар хэды баян, хилэгүй талаан бэлигтэй байһыень гэршэлнэ.
Ага нютагһаа гараһан суута хүбүүдэй нэгэн болохо Даширабдан Батожабайн нэрэ мүнхэлхэ зорилготой Ага тойрог дотор жэл бүри Даширабдан Батожабайн нэрэмжэтэ “ Театрай намар” ( “Театральная осень”) гэһэн мүрысөөн арадай театрануудай болон драмын бүлгэмүүдэй хоорондо үнгэргэгдэдэг юм.

Драматургын нэрэмжэтэ эгээл түрүүшын “Театрай хабар” (“Театральная весна”) мүрысөөн 1989 ондо Даширабдан Батожабайн түрэһэн нютаг Догой дээрэ эхилһэн. Энэ мүрысөөн Агын тойрогой соелой таһагые даагша Баир Мункожаргаловай дэмжэлтээр Арадай зохеолгын түбэй дарга Балдандоржи Николаев эрхилһэн юм.
1990 ондо Зудхэли нютаг дээрэ театралнуудай 2-хи мүрысөөн үнгэргэгдэхэдөө, жэл бүри ээлжээгээр тойрогой аймагуудаар “айшалдаг” мүрысөөн болоһон удхатай.
2016 онһоо энэ харалга-мүрысөөн хүдөө ажахын ажалнуудай ( үбһэ хуряалга, таряа хуряалга) дүүрэһэн хойно, үбэлжэлгын хаһын урда тээхэнэ үнгэргэгдэдэг боложо, “Театрай намар” ( «Театральная осень») гэжэ нэрлэгдэдэг болоо. Энэншье зүб, юуб гэхэдэ һайн дуранай артистнарай ехэнхи хуби хүдөө нютагуудта ажаһууна ха юм.
Энэ ехэ удха шанартай мүрысөөндэ хабаадахын тула зүжэгшэд ехэхэн бэлэдхэл хэжэ, һонин бүтээл табиха гэһэн ажал олохон нютагуудаар болодог гээшэ. Тус мүрысөөнүүдэй дүнгөөр, оло дахин түрүү һуури эзэлжэ, эрхим ажал харуулһан драмын бүлгэмүүд арадай театрай нэрэ зэргэдэ хүртэжэ шадаха байна. Иимэ аргаар тойрогой хэдэн драмын бүлгэмууд « Арадай театр» нэрэ зэргэтэй болоһон: Шулуутайн арадай театр - 2001 он, Будаланай арадай театр – 2013 он, Аргалиин арадай театр – 2013 он, Цокто-Хангилай арадай театр – 2020 он.

Мүнөө үдэрэй талаар Агын Буряадай тойрог дээрэ 9 арадай театрнууд , тэдэнэй тоодо 174 һайн дуранай артистнуудтай , 18 драмын бүлгэмүүд - 172 гэшүүдтэй эршэмтэй ажалаа ябуулдаг юм.

2019 оной ноябрь һарада Даширабдан Батожабайн нэрэмжэтэ арадай театрнуудай ба драмын бүлгэмүүдэй мүрысөөн XXX -хи ойн баяраа тэмдэглэн, Сокто-Хангил нютаг дээрэ үргэн дэлисэтэйгөөр үнгэргэгдөө. Мүрысөөнэй ойн баярта хүндэтэ айлшад уригдаһан байна: Ородой Холбоото Уласай ажалай Герой Гунгаев Д.Г., Россин арадай артист, РСФСР-эй, Буряад Уласай габьяата артист, Буряад Уласай хүндэтэ эрхэтэн Елбонов М.Г., Ородой Холбоото Уласай, Агын Буряадай автономито тойрогой соелой габьяата ажалшан, Зүүн Сибириин соелой дээдэ һургуулиин театрай режиссурын профессор Жамсоева Д.Д., Буряад Уласай эрдэмэй габьяата ажалшан, “Будамшуу” гэһэн соелой түбэй директор Будаева Г.Д., Агын Буряадай тойрогой соелой габьяата ажалшан, ажалай ветеран Цыбикжапова Д.Б.
XXX -хи ойн баярта энэ мүрысөөнэй дэргэдэ эгээл түрүүшынхиеэ 1-хи Агын тойрог дотор үхибүүдэй театрай бүлгэмүүдэй харалга-мүрысөөн эмхидхэгдээ. Эндэ тойрогой 32 үхибүүдэй театрай бүлгэмүд хабаадажа, 239 эдир артистнууд талаан бэлигээ туршаһан байна. Мүрысөөнэй 14-17 болотор наһанай хэмжээндэ Агын тойрогой гимнази-интернадай “Лира” гэһэн театрай студи Гран-При шүүгөө. “Морин хуур тухай домог” гэһэн зохеолһоо хэһэг автор Владислав Монтоев найруулан табяа. 10-13 болотор наһанай хабаадагшад соо 2-хи Дульдургын дунда һургуулиин «Радужница» гэһэн аман зохеолой театр Леонид Филатовай «Сказ про Федота-стрельца, удалого молодца» гэһэн шүлэглэмэл зүжэг эрхим бэрхээр наадажа Гран-При диплом, шагналда хүртөө, найруулан табигша - Зуб Лариса Викторовна.Мурысоонэй дунгоор илагша “Радужница” аман зохеолой театр «Национальное достояние — 2021» гэһэн Чебоксары хотодо үнгэргэгдэһэн Уласхоорондын мурысөөндэ 1-хи шатын Лауреат боложо ерээ һэн.
2017 онһоо эхилээд Ага тойрогой соелой габьяата ажаябуулагшадай – артист, драматург, режиссернуудай түрэлхид ба гэртэхин тусхай шангуудые мүрысөөнэй хабадагшадта томилдог болоһон. Энэ дэмбэрэлтэ хэрэг Даширабдан Батожабайн нэрэмжэтэ мүрысөөе үргэн дэмжэхэһээ гадна, һайн дуранай артистнарай урма зориг бадаруулан, саашанхи зохеохы ажалайнь дэбжэхэ талаар ехэ нүлөө үгэдэг юм.
Даширабдан Батожабйан нэрэмжэтэ “Театрай намар” гэһэн Ага тойрогой арадай театрнуудай ба драмын бүлгэмүүдэй мүрысөөн хилэеэ үргэн болгожо, Үбэр Байгалай хизаарай аймагуудай театрай бүлгэмүүдые урихаар хараалагдана. Мүнөө жэл ноябрь һара соо үнгэргэгдэхэ ээлжээтэ мүрысөөн Даширабдан Одбоевич Батожабайн түрэһөөр 100 жэлдэ зорюулагдаха.

Үбэр Байгалай хизаараар соел хүгжөөлгын түбэй методист Долгоржапова Д.М.

Государственное учреждение культуры «Центр развития бурятской культуры Забайкальского края» присоединился к общественному движению увековечения памяти известного бурятского писателя Даширабдан Батожабая, и организовал сбор в поддержку строительства памятника выдающемуся земляку. Собранные сотрудниками, представителями театрального сообщества Аги и почитателями таланта великого писателя средства в сумме 18900 рублей отправлены организационному комитету строительства памятника.

Состоялось внеочередное заседание международного оргкомитета с одним вопросом на повестке дня.  На онлайн заседании заместитель председателя правительства Забайкальского, руководитель Администрации Агинского Бурятского округа  Буянто Батомункуев внес предложение о переносе даты фестиваля.  

 27 июля 2020 года вступил в силу Закон № 230-Ф3, благодаря которому в Гражданском кодексе Российской Федерации введен новый объект интеллектуальной собственности - «географическое указание» и определены особенности его правовой охраны. Закон о географических указаниях позволяет региональным производителям получить новый инструмент для эффективного позиционирования своих товаров, способствует привлечению инвестиций и развитию туризма.