Байгша оной ноябриин 16-да К.И.Базарсадаевай нэрэмжэтэ Агын хүүгэдэй урлалай байшан соо Даширабдан Батожабайн “Зохеолнуудай суглуулбари” гэһэн 5 боти шэнэ хэблэлтэй танилсуулгын баяр ёһолол үргэн дэлисэтэйгээр үнгэргэгдэһэн байна. 

IMG 6056

Байшанай фойе соо Сэбэгэй Гомбожабай нэрэмжэтэ Агын үндэһэтэнэй музейн бэлдэһэн Д.Батожабайн ажабайдал, ажалхүдэлмэри тухай үзэсхэлэн, мүн Улаан-Үдэ хотын урлалай колледжын уран зурагай таһагай оюутадай Батожабайн зохёолнуудаар үндэһэлэгдэһэн зурагууд дэлгээгдэнхэй,  Леонид Бабалаевай гүйсэдхэһэн морин хуурай хүгжэм доро олоной анхарал татаа.

IMG 6028

Ехэ удха шанартай, дэмбэрэлтэй энэ ушараар албан ёһоной нюурнууд, ниитын эмхинүүдэй түлөөлэгшэд, Буряад Уласһаа буужа ерэһэн айлшад, Ага тойрогой уран зохеолшодой, зүжэгшэдэй, номой сангуудай, соелой һалбариин ажалтан, олондо мэдээсэл тараадаг хэрэгсэлнүүдэй түлөөлэгшэд, буряад арадайнгаа уран зохеолоор һонирходог зон, залуу үетэн сугларһан байна.

IMG 6041

Тус хэмжээ ябуулга Үбэр Байгалай хизаараар буряад соёл хүгжөөлгын түбэй мэргэжэлтэн Дулма Мүнкуевагай гүйсэдхэһэн “Утахан Ононой эрье дээрэ” гэһэн буряад арадай дуугаар эхилһэниинь онсо удхатай. Эгээл энэ дуу дуулалдаһаар, Агын талын хүбүүд Могойтын станциһаа Эсэгын дайнда мордог байгаа ха юм. Мүн манай Ага нютагай солото хүбүүдэй нэгэн Даширабдан Одбоевич энэ дуунда дуратай, хаанашье ябахадаа түрэһэн нютагаа, Онон голоо дурдажа, дуулажа, сэдьхэлээ тэнжээжэ ябадаг һэн.

IMG 6043

Даширабдан Батожабай 1921 оной августын 25-да Агын талада түбхинэн нэмжыһэн Догой нютагта түрэһэн. Баян намтартай, талаан бэлигтэй Даширабдан Одбоевич - буряад литературын классик, СССР-эй Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, киногой сценарист, Агууехэ Эсэгын дайнда хабаадагша, Ажалай улаан тугай Орденоор шагнагдаһан юм.

IMG 6084

Даширабдан Одбоевичиин зохеолнууд соо Эхэ орондоо, буряад арадтаа гүн ехээр дурлаhан, еhотой арад соо үндыhэн хүбүүнэй бодомжолгонууд эли бодо гаража ерэдэг. Залуу ургажа ябаа үетэндэ түрэл ороноо хамгаалха, баатарлиг сэхэ зантай, бата бэхи голтой хүнүүд боложо ябахыень үреэhэн зохеолнуудшье бии.

“Зохеолнуудай суглуулбари” гэһэн 5 боти ном элитэ уран зохеолшоной басаган, Ивалгын уран һайханай үхибүүдэй һургуулиин иочин дээрэ наададаг басагадай “Алтан туяа” гэһэн ансамблиин  хүтэлбэрилэгшэ Сэсэгма Батожабайн үүсхэлээр суглуулагдажа, Буряад Уласай соелой яаманай дэмжэлтээр 600 экземпляр ном хэблэгдэһэн байна. 1-дэхи боти соо – повестьнууд, 2-3-дахи ботинууд соо – “Төөригдэһэн хуби заян” гэһэн роман буряад ба ород хэлэн дээрэ,  4-дэхи боти соо – “Хадын бүргэд” болон, рассказууд, шүлэгүүд, 1 акттай зүжэгүүд, дурасхаалнууд,  5-дахи боти соо – олон акттай зүжэгүүд, оршуулганууд ороно. 

Уран бэлигтэй Даширабдан Одбоевичиин нэрэмжэтэ зүжэг нааданай мүрысөөн  Агын тойрог дотор жэл бүри үнгэргэгдэдэг. Үнгэрэгшэ жэл энэ мүрысөөн Д.Батожабайн 100 жэлдэ зорюулагдажа, 10 арадай театрнууд ба драмын бүлгэмүүд Батожабайн зохеолнуудые табиһан байна. Сэсэгма Даширабдановна эдэ соёлшодто, мүн мүрысөөнэй илагшадта энэ сэнтэй һайхан номуудые бэлэг бариһан байна.

Агын Буряадай тойрогой Захиргаанда, Үбэр Байгалай  хизаараар буряад соел хүгжөөлгын түбтэ, Сэбэгэй Гомбожабай нэрэмжэтэ Агын үндэһэтэнэй музейдэ, Цыбен Жамцароногой нэрэмжэтэ хизаарай номой санда мүн лэ 5 боти номууд барюулагдаһан байна.

Үбэр Байгалай хизаарай Засагай газарай даргын орлогшо - Агын Буряадай тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Буянто Батомункуев,  Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ буряадай академическа театрай музейн хүтэлбэрилэгшэ, культурологиин кандидат,  Буряадай Уласай ба Ородой холбоото Уласай соелой габьяата хүдэлмэришэн Валентина Бабуева, Улас түрын хүүгэдэй-эдиршүүлэй номой сангые даагша Аюна Дашанимаева,  Буряад Уласай арадай артист, Ородой холбоото Уласай габьяата артист, эрдэм ба соелой Петровско академиин гэшүүн-корреспондент, Ородой Холбоото Уласай Уран зохеолшодой холбооной ба Журналистнуудай холбооной гэшүүн Чингис Гуруев гэгшэд баярай дулаахан үгэнүүдые тайзан дээрэһээ дамжуулһан байна.  

IMG 6090

Мүн тус һайндэрэй ушараар Даширабдан Батожабай тухай дурсалгануудаар, һонин баримтата мэдээнүүдээр Ородой Холбоото Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, Буряад Уласай уран зохеолшодой правлениин түрүүлэгшэ Сергей Доржиев, журналист, поэт, уран бэшээшэ, Ородой Холбоото Уласай Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, Ородой Холбоото Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, «Слово Забайкалья» гэhэн литературна-художественнэ журналай зүблөөнэй гэшүүн Догой нютагта тоонтотой Батожаргал Гармажапов гэгшэд хубаалдаа.

IMG 6097

Улаан-Үдын “Агын землячество” гэһэн Буряад региональна нэгэдэлэй түрүүлэгшэ  Баясхалан Раднагуруев, энэл нэгэдэлэй Догой нютагай землячествын түрүүлэгшэ Жаргалма Намнанова гэгшэд энэ ехэ хэмжээнэй хэмжээ ябуулгада хабаадажа байһандаа баяраа мэдүүлһэн байна.

Баяр ёһололой үдэшын үргэлжэлэлдэ Буряад Уласай арадай артистка, Буряадай гүрэнэй Х.Намсараевай нэрэмжэтэ академическэ драмын театрай артитска Туяна Бальжанова Даширабдан Батожабайн бэшэһэн “Дайнай хатуу жэлнүүдтэ” гэһэн шүлэг  олоной анхаралда уншажа, харагшадые баясуулаа.

Буряад Уласай түб хото Улаан-Үдэдэ ноябриин 4-дэ үнгэргэгдэhэн «Эдир Будамшуу» гэhэн Уласхоорондын заншалта мүрысөөнэй Гран-При шанда хүртэгшэ Агын 3-дахи дунда hургуулин 11-дэхи ангиин hурагша ТамирБабуев Цыдып Жамбалов «Дайн хэрэггүй» гэһэн шүлэг сугларагшадта бэлэглээ.

К.И.Базарсадаевай нэрэмжэтэ Агын хүүгэдэй урлалай байшанай хатарай таһагай хүмүүжэмэлнүүд ёохор хатаржа, һайндэрые шэмэглэһэн байна.

Тус хэмжээ ябуулга буряад арадай соёлой, уран зохеолой түүхын хуудаһануудта бата бэхи һуурияа эзэлхэнь дамжаггүй.