Бадмаев Петр (Жамсаран) Александрович (1851-1920)
Россиин гүрэнэй ба ниитэ ажаябуулагша, гүйсэдхэгшэ статска советник (генерал-майор), тайжа изагууртан, дипломат, эрдэмтэн, түбэд эмнэлгын эмшэн, олзын хэрэг эрхилэгшэ, меценат.
Түгэд эмнэлгын “Жуд-Ши” номой эгээл түрүүшын оршуулагша.
Жамсаран Бадмаев 1851 ондо Табтаанай нютагта Баруун Хуасай омогой юрын малшан Дансуухан Бадмын гэр бүлэдэ түрэһэн.
Император III Александр – хэрээһэ зүүлгэһэн эсэгэнь. II Николайн ба Григорий Распутинай бүлэнүүдэй гэшүүдые аргалдаг байһан. Хүндөөр шархатаһан христиан үндэр санаартан Иоанн Кронштадскийе аргалһан.
Түгэд, Монгол, Хитад гүрэнүүдые Россиин бүридэлдэ оруулха тухай түһөө түсэб зохеожо, россиин императорнуудта дурадхаһан юм.
Петербургын университедэй Зүүн зүгые шудалалгын таһагта һуража, 1875 ондо эрхимээр түгэсхэһэн. Тиин Россиин империин хари гүрэнүүдэй министерствын Азиин департаментда хүдэлжэ эхилһэн намтартай. Сультим ахынгаа (Александр Александровичиин) наһа барахада Санкт-Петербургда тэрэнэй байгуулһан түгэд эмэй ургамалай аптекэ толгойлоо. П.Бадмаев 1877 ондо советник Василий Александрович Рябининай басага Надежда Рябининае һамга абаһан юм.
Ород хаанай дүтын албатан Петр Бадмаев үнэн алдартанай шажан шүтэн баримталдаг байһан. Тиибэшье лама санаартанаар холбоо барисаагаа таһалдуулангүй, буддын шажанай дасангуудта нюусаар туһаламжа үзүүлдэг һэн.
Петербургда буряад хүбүүдэй эрдэм шудалалгын гимнази байгуулжа, һуралсалайнь ба байра байдалайнь түлбэринүүдые өөр дээрээ даажа абаһан. Петр Бадмаевай ябуулгаар буряадай, хальмагай дасангуудта түбэд эмнэлгын эрдэмэй һургуулинууд нээгдэһэн юм.
Дипломат Петр Бадмаев гадаадын харилсаанай хэрэгүүдэй талаар амжалтатайгаар хүдэлөө.
1893 ондо Петербург хотодо “Бадмаев и К” гэһэн худалдаа наймаагай гэр бариһан түүхэтэй. Харин албанайнь гол хүтэлбэриин газар Шэтэ хотодо байгуулагдаа. Тэрэнь Монгол, Түбэд, Хитад гүрэнүүдые экономическа талаар эзэмдэлгын хэрэгүүдэй “штаб” болоһон юм.
1895 ондо энэ гэрэй өөрын типографида барлагдажа эхилһэн “Жизнь на восточной окраине” газетын түрүүшын дугаар хэблэгдэжэ, буряад арадай түүхэдэ шухала үйлэ хэрэг болоһон байна.
Саашадаа Бадмаев Хитадай Бээжэн хотодо ажаябуулгануудаа үргэлжэлүүлһэн.
Петр Бадмаевай зүүн зүгэй гүрэнүүдые Россиин империин мэдэлдэ оруулха тухай ехэ түһөө түсэбынь хүсэлдэхэ хубигүй байгаа. “Бадмаев и К” гэһэн наймаагай гэрэй ажаябуулганууд тогтоогдожо, хаагдаһан байна.
1917 ондо февралиин хубисхалай һүүлээр П.А.Бадмаев Хельсинки руу эльгээгдэһэн. 1919-1920 онуудта Петербургын хотын түрмэдэ ба Чесменскэ лагерьта хаагдаад байгаа. 1920 ондо наһа бараа, хүүрынь - Петроградта.