Уужам Агын талада түбхинэн нэмжыһэн Ага-Хангил нютаг уран бэлигтэй эрдэмтэдээр, барилдааша бүхэ хүбүүдээр, һурша мэргэн баатарнуудаар , хурдан агта хүлэгүүдээр, талаан бэлигтэй дууша, хатарша, зүжэгшэ абьяастай арад зоноороо хаа хаанагүй суурхан байдаг.
Намдуу байдалтай, намжаа һайхан энэ нютагта 1924 оной январиин 1 дэ СССР-эй арадай артист Лхасаран Лодонович Линховоин түрэһэн юм. Бүхэдэлхэйн зэргын дуушан Лхасаран Лодонович талаан бэлигээрээ түрэл нютагаа, Агын талаяа хаа хаанагүй суурхуулаа.
Буряад арадай талаан бэлигтэй дуушан Лхасаран Лодонович Линховоин хадаа аргагүй ехэ мэргэжэл шадабаритай, ехэ баян намтартай хүн байгаа. Малша солотой үбгэн аба Ленхобоhоо эхитэй, уг удамайнгаа нэрэ түрэ мүнхэлhэн Лодоной хүбүүн Лхасаран болоно. Лодон багша, гээд багша мэргэжэлтэй Лхасаранай абань буряад арадайнгаа түүхэ, ажабайдал, еhо заншал шэнжэлэн, хойшонхи үедэ сэгнэшэгуй баян hургаал заабаритай «Лодон багшын дэбтэрhээ» гэhэн номынь түүхын хуудаhанда оронхой. 

Лхасаранай аба эжы хоерынь хүгжэм дууунда дуратай зон байгаа. Лодон хадаа гое хоолойтой байhан дээрээ элдэб концерт нааданда дууладаг, Лхасаран хүбүүндөө жаахан наhанhаань соел, искусствэдэ hонирхол түрүүлжэ шадаа. Бүри жаахан наhандаа ажабайдалай хугасаагаар Лхасаран эжытэеэ Агын дасанай дэргэдэ ажаhууhан. Хуралай уншалгада унзад ламын бас хоолойгоор уншажа эхилээд, саашань дүрбэн ондоо хоолойгоор үхэр-бүреэ, бэшхүүр, хэнгэрэг, сан, сэлинэй жэгүүртэ абяан доро ламанарай, хуврагуудай уншахые ехэ гоешоожо шагнадаг байгаа.
17 наhатайдаа Лхасаран Линховоин Буряадай опера баледэй театр руу ерэжэ, хорой дуушан боложо, ажалайнгаа намтар эхилээ.

1946 – 1952 онуудта Ленингарадай консерваторида дуушанай мэргэжэл шудалаад, түрэл опера баледэй театртаа бусажа, түрүү дуушанаар хүдэлөө. 1958 ондо И.И.Плешаков профессорай хүтэлбэри доро уран гоеор дуулажа hураад, СССР-эй Ехэ театрай тайзан дээрэ Мельнигэй парти ( Русалка А.Даргомыжский) гүйсэдхэhэн байха юм.

1947 ондо РСФСР-эй габьяата артистка Вера Дашиевна Лыгденоватай гэр бүлэ боложо, ажабайдалай, ажал хэрэгэй эршэмтэй харгыгаар хоюулан алхалаа. 1951 оной октябриин 8-да Дарима басаган түрэгдэжэ, аба эжын, түрэл гаралай баяр болоо hэн. Дарима Лхасарановна мүн лэ эхэ эсэгынгээ харгыгаар дуу хүгжэмэй юртэмсэдэ бэеэ оложо, мэдээжэ хүгжэмшэн болонхой.

Лхасаран Лодонович 1955 онhоо Улан-Удын хүгжэмэй училищиин багшаар хүдэлhэн. Суута дуушан олохон талаан бэлигтэй дуушадай харгы замай эхиндэ онсо нүлөө үгэhэн гээшэ. Тэдэнэй тоодо Ким Базарсадаев, Вячеслав Елбаев. Владимир Буруев, Саян Раднаев, гэхэ мэтэ.

Лхасаран Лодонович1962-66 онуудта Буряадай опера баледэй театрай уран hайханай хүтэлбэрилэгшээр хүдэлөө. Сусанин, Гремин, Борис Годунов, Кочубей, Кончак, Мефистофель, гэхэ мэтэ гушаад гаран гайхамшаг партинуудые гансашье буряадай опера баледэй бэшэ, мүн Ехэ театрай (Большой театр), Мариинскэ, Казанска, Львовско болон, бусад олон театрай тайзан дээрэ гүйсэдхэжэ, шагнагшадай дура зүрхэ буляагаа. Лхасаран Лодонович 38 хари гүрэнүүдээр гастрольдо ябажа, ялас гэмэ талаан бэлигээрээ эли мэдээжэ болоhон гээшэ. Ябаhан газартаа тэрэ арадай хэлэн дээрэ дуу дуулажа, шагнагшадые ехэ гайхуулдаг, баярлуулдаг hэн. Аяншалга тухайгаа рассказуудые бэшэжэ, тэрэ үеын зоной hонирхол татадаг, уншагшадынь шэнэ ажаглалтануудыень хүлеэжэ ядан байдаг бэлэй. Дуушанай аяншалгын дэбтэрнууд «С песней по странам мира» , «По странам Африки» гэжэ номууд болон хэблэгдэнхэй. Лхасаран Линховоин херхо мэргэн нюдэтэй, гүнзэгы ухаан бодолтой байhыень гэршэлhэн олон тоото статья, номууд, либретто, зүжэгууд,

телефильмнууд зоной анхарал татадаг. Элитэ дуушан гурбан фильмнуудтэ наадаhан байна: «Случай в тайге» («М. Горькиин нэрэмжэтэ киностуди», 1953 г.), «Золотой дом» («Мосфильм», 1959 г.) , «Гонцы спешат» («Казах-фильм», 1980 г.)
Лхасаран Линховоинай үмсын архив сооhоо дурсалганууд, бэшэhэн түүхэтэ статья, очеркнууд «Священное имя Лхас» гэhэн ном болон нара хараа. (Буряад-Монгол Ном» хэблэл, 2014 он)
Нютагайнгаа суута дуушанай нэрэ мунхэлуулэн, 1988 ондо Лхасаран Линховоинай нэрэмжэтэ залуу душадай эгээл түрүүшын мүрысөөн Ага тойрог дотор эмхидхэгдэһэн. Тус мүрысөөндэ талаан бэлигтэй буряад арадай дуушан Лхасаран Лодоновичай дурасхаалда хүндэеэ мэдүүлэн Ага тойрогһоо, Улан-Удэ хотоһоо, Усть-Ордагай автономито тойрогһоо, Хэнтэйн аймагһаа, 46 дуушад сугларһан байна. Энэ мүрысөөн хабаадаhан залуу дуушадта ехэ нүлөө үгэжэ, амжалта түгэс ажалайнь намтарта эхин харгы боложо үгэдэг, гээд Дарима Лхасарановна Линховоин хэлэнэ. 2023 оной ноябрь hарада 14-хи Лхасаран Линховоиной нэрэмжэтэ ээлжээтэ Уласхоорондын залуу дуушадай мүрысөөндэ хабаадагшадые Ага нютаг альгаа дэлгэн угтаба. Монгол Улас, Эрхуу можо, Буряад Улас, Убэр байгалай хизаарhаа эрмэлзэл ехэтэй, эршэ зоригтой залуу 65 дуушад хабаадажа, талаан бэлигтэй залуушуул элирэн гараа. Тус мурысоон шэнэхэн «одонуудые» үргэн замдань гаргаhаар зандаа.
Лхасаран Лодонович Линховоиной эхэ байгалиһаа, эжы абаһаа үгтэһэн хоморой хоолойнь, нигуулэсхы һайхан сэдьхэлынь арад зоной сээжэ зүрхэн соо мүнхэ дурасхаал болон үлэнхэй. 

 viber 2024 01 08 01 01 57 039

 

  viber 2024 01 08 01 02 23 556